E025 – Endocrinoloxía Celular

Obxectivos

Calquera aproximación terapéutica para o tratamento das patoloxías asociadas ó músculo esquelético, con ou sen base xenética, ten que partir do coñecemento dos mecanismos moleculares e celulares subxacentes á rexeneración endóxena. A identificación destos sistemas en diferentes contextos ou condicións constitúe unha das aproximacións de maior e fácil aplicabilidade clínica na aactualidade. A pesar de que este modo de acción non está directamente dirixido ó tratamento das bases xénicas asociadas á inestabilidade estrutural das miofibras, debería de ser suficiente para manter un nivel estable de rexeneración, reducindo a gravidade dos síntomas. Por outra parte, este tipo de aproximación é esencial para alcanzar o éxito de terapias xénicas ou celulares a través de terapias combinatorias. Por iso, o noso Grupo de investigación traballa na identificación e caracterización de sistemas autocrinos implicados directamente na rexeneración muscular para a identificación de dianas terapéuticas aplicables ó tratamento de procesos patolóxicos que conducen á debilidade muscular: distrofia muscular, atrofia muscular secundaria asociada a cancro e atrofia muscular asociada ó envellecemento ou sarcopenia.

Liñas de investigación

O Grupo de Endocrinoloxía Celular (GEC) é un grupo multidisciplinar que traballa para comprender os mecanismos moleculares que regulan a determinación das células nai do músculo (células satélites) durante a rexeneración do tecido muscular esquelético adulto. Localizado no Hospital Clínico Universitario de Santiago de Compostela do Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago (IDIS), o GEC desenvolve estudos centrados na regulación da mioxénese, da célula satélite á fibra muscular, a través de sistemas autocrinos implicados na rexeneración muscular para a identificación de dianas terapéuticas aplicables ó tratamento de patoloxías que conducen á debilidade muscular: distrofia muscular de Duchenne (DMD), atrofia muscular secundaria asociada a unha patoloxía (diabete, cancro, etc.) e atrofia muscular asociada ó envellecemento ou sarcopenia. Con este fin, o GEC emprega diferentes aproximacións experimentais, das bases estruturais ó papel fisiolóxico, enfocadas á caracterización de dianas e xeración de potenciais fármacos para a rexeneración funcional do músculo esquelético. En particular, o GEC identificou o péptido obestatina e o receptor GPR39, como un sistema implicado na especificación das células satélite, sendo determinante da activación e regulación do proceso rexenerativo do músculo esquelético. En base ás características establecidas polos estudos desenvoltos, este equipo demostrou a súa aplicabilidade para o tratamento de lesións musculares agudas, validando a súa acción en modelos in vitro de mioxénese humana. Ademáis, demostrou o seu papel no restablecemento da funcionalidade muscular definindo un perfil anabólico determinante de fibras musculares de maior resistencia. Recentemente caracterizou a súa aplicabilidade para contrarrestar a atrofia muscular relacionada con condicións catabólicas. Asimesmo, demostrou a súa aplicabilidade en terapias de tipo combinatoria para mellorar o rendemento de terapias celulares de trasplante de mioblastos dirixidas ó tratamento de lesións musculares agudas. De forma destacable demostrou o papel deste sistema para preservala integridade muscular na DMD. Os resultados obtidos posicionan ó sistema obestatina/GPR39 como un potencial candidato terapéutico para o tratamento paliativo de DMD, pero engade ademáis un compoñente moi importante e demandado para este tipo de patoloxías que é o seu uso en terapias combinatorias. A evolución do traballo permitiu expandir e consolidar a capacidade do equipo para o desenvolvemento e uso de nova tecnoloxía relacionada coa mioloxía e de aplicabilidade a medio prazo.

• Cid-Díaz T, Leal-López S, Fernández-Barreiro F, González-Sánchez J, Santos-Zas I, Andrade-Bulos LJ, Rodríguez-Fuentes ME, Mosteiro CS, Mouly V, Casabiell X, Relova JL, Pazos Y, Camiña JP. Obestatin signalling counteracts glucocorticoid-induced skeletal muscle atrophy via NEDD4/KLF15 axis. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2021;12(2):493-505. doi: 10.1002/jcsm.12677
• González-Sánchez J, Sánchez-Temprano A, Cid-Díaz T, Pabst-Fernández R, Mosteiro CS, Gallego R, Nogueiras R, Casabiell X, Butler-Brone GS, Mouly V, Relova JL, Pazos Y, Camiña JP. Improvement of Duchenne muscular dystrophy phenotype following obestatin treatment. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2018; 9(6):1063-1078. doi: 10.1002/jcsm.12338
• Santos-Zas I, Negroni E, Mamchaoui K, Mosteiro CS, Gallego R, Butler-Browne GS, Pazos Y, Mouly V, Camiña JP. Obestatin Increases the Regenerative Capacity of Human Myoblasts Transplanted Intramuscularly in an Immunodeficient Mouse Model. Mol Ther. 2017;25(10):2345-2359. doi: 10.1016/j.ymthe.2017.06.022