Santiago de Compostela, 10 de xaneiro de 2024.- O grupo de Fisiopatoloxía Endrocrina do IDIS identificou o estómago como un órgano esencial para a produción do Factor de Diferenciación de Crecemento 15 (GDF15), a mesma proteína que se relacionou coas náuseas durante o embarazo. O estudo recentemente publicado por investigadores galegos permitiría comprender os mecanismos asociados á obesidade e abriría novas portas a tratamentos.
O traballo pon de manifesto a relevancia da comunicación entre estómago e cerebro como vía fundamental de regulación do peso corporal, centrado no papel do estómago como un órgano endocrino capaz de regular o apetito e o peso corporal. Trátase dun novo paso dentro dunha liña de investigación seguida polo grupo de Fisiopatoloxía Endocrina do IDIS, coordinado pola Dra. Luisa María Seoane, tamén co-líder da área de Endocrinoloxía, Metabolismo e Nutrición do IDIS.
O persoal investigador do IDIS identificou que o estómago é un importante órgano de produción de GDF15, unha molécula previamente asociada coa regulación do peso e a resposta ao estrés. “GDF15 é unha proteína liberada naturalmente polo organismo en resposta a diversas condicións e parece desempeñar un papel na regulación do apetito e o peso corporal”, sinala a coordinadora do estudo.
Produción de GDF15 no estómago, un vínculo crítico coa saúde metabólica
Este descubrimento amplía a comprensión sobre a contribución específica do estómago na produción de GDF15 e o seu papel na regulación metabólica. Os resultados súmanse aos obtidos anteriormente polo mesmo grupo que reflicten a comunicación entre estómago e cerebro como vía fundamental de regulación do peso corporal.
O traballo publicado na revista “Journal of Endocrinological Investigation”, revela que a produción de GDF15 polo estómago increméntase en resposta á inxesta dunha dieta alta en graxa en animais de experimentación. Ademais, no estudo móstrase que en humanos “a produción desta proteína polo estómago atópase elevada naqueles pacientes que presentan obesidade”, indican os investigadores do IDIS.
Segundo o artigo publicado, o xénero tamén afecta á produción de GDF15 polo estómago, “cunha produción superior en mulleres que en homes, algo que se comprobou tamén en animais de experimentación”, sinala Luisa María Seoane, “ademais, os niveis de produción de GDF15 polo estómago varían ao longo do ciclo vital, atopándose afectados pola idade tanto en humanos como en modelos preclínicos”.
Estes achados abren novas vías de investigación para determinar como distintos factores poden modular a resposta metabólica á inxesta. “Este descubrimento proporciona unha visión única de como o estómago contribúe activamente á regulación metabólica, con implicacións potenciais para abordar a obesidade e comprender mellor os cambios relacionados coa idade e o xénero”, indica a Dra. Luisa María Seoane.
De feito, en paralelo á publicación por parte do grupo dirixido por Luisa Seoane destes datos, un artigo recente publicado en Nature, puxo de manifesto unha conexión entre GDF15 e as náuseas durante o embarazo. O estudo suxire que GDF15 podería desempeñar un papel na xénese das náuseas durante a xestación, un fenómeno común pero pouco comprendido. Este vínculo entre GDF15 e as náuseas, combinado cos achados do grupo do IDIS sobre a súa presenza no estómago, expón a posibilidade dunha rede de regulación metabólica e de sinalización que vai máis aló do que se imaxinou inicialmente.
Tratamentos personalizados e prevención
Os investigadores galegos están a considerar colaboracións interdisciplinarias para traducir estes descubrimentos en aplicacións clínicas prácticas e avanzar cara a tratamentos metabólicos máis personalizados. “Este descubrimento recalca a importancia de considerar o papel do estómago na produción de GDF15 e como estas variacións poderían influír na obesidade, a idade e as diferenzas de xénero. Estamos esperanzados pola posibilidade de aplicar estes coñecementos para avanzar en estratexias terapéuticas máis precisas e efectivas”, sinala Luisa María Seoane, coordinadora do grupo Fisiopatoloxía Endocrina.
Este descubrimento non só proporciona unha base sólida para a investigación futura, senón que tamén suxire a posibilidade de desenvolver tratamentos personalizados baseados nos niveis de GDF15. Estas intervencións poderían dirixirse non só á obesidade senón tamén a outras condicións metabólicas asociadas. Os seguintes pasos na investigación poderían tratar de resolver se existe unha conexión molecular entre a regulación metabólica e as náuseas durante o embarazo que involucre a produción de GDF15 por parte do estómago e se isto podería ter algún efecto metabólico na descendencia.
Colaboración
O traballo foi realizado polo grupo de Fisiopatoloxía Endocrina do Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago (IDIS), dirixido pola Dra. Luisa María Seoane en colaboración co Servizo de Cirurxía Xeral e Dixestiva do Hospital Clínico Universitario de Santiago de Compostela e o grupo de Investigación de Endocrinoloxía Traslacional do IDIS, dirixido por Omar Ao-Massadi. As primeiras autoras do estudo, Verónica Peña-León e Raquel Pérez-Lois foron beneficiarias do Programa de axudas predoutorais que concede o IDIS. Tamén foi financiado polo Instituto de Saúde Carlos III e a Axencia Galega de Innovación (GAIN) a través do seu programa de Axudas a Proxectos de Excelencia. Ademais, o grupo de investigación intégrase dentro do Grupo do Ciber de Fisiopatología da Obesidade e nutrición (CiberOBN) dirixido tamén por Luisa María Seoane no Hospital Clínico Universitario de Sanatiago de Compostela (Servizo Galego de Saúde).
Referencias do artigo
O traballo foi publicado en novembro de 2023 na revista de primeiro cuartil “Journal of Clinical Investigation”. En paralelo a esta publicació, por parte do grupo dirixido por Luisa Seoane, un artigo estranxeiro publicado na revista Nature puxo de manifesto unha conexión entre GDF15 e as náuseas durante o embarazo.
Pena-Leon V, Perez-Lois R, Villalon M, Folgueira C, Barja-Fernández S, Prida E, Baltar J, Santos F, Fernø J, García-Caballero T, Nogueiras R, Quiñones M, Ao-Massadi Ou, Seoane LM. Gastric GDF15 levels are regulated by age, sex, and nutritional status in rodents and humans. J Endocrinol Invest. 2023 Nov 13. doi: 10.1007/s40618-023-02232-e. Epub ahead of print. PMID: 37955834.
Máis información sobre IDIS
O Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago de Compostela (IDIS) naceu en 2008 froito da colaboración entre a Área Sanitaria de Santiago de Compostela e Barbanza (SERGAS) e a Universidade de Santiago de Compostela. Como eixo da investigación sanitaria galega, está acreditado polo Instituto de Salud Carlos III dende o ano 2010. O seu obxectivo é identificar e desenvolver novas solucións que dean resposta aos problemas de saúde da sociedade. Cun equipo de 1.213 profesionais, 106 grupos de investigación, 43,5 M€ de fondos recadados no último ano, o IDIS contribúe co seu traballo ao incremento do coñecemento da saúde e á consolidación da innovación no sector sanitario.
